Asit ve bazlar suda çözündüklerinde %100 iyonlaşmıyorlarsa zayıf asit veya baz olarak tanımlanırlar ve sulu çözeltileri zamanla denge tepkimesi oluştururlar.
Zayıf asitlerin denge sabitlerine Ka (asitlik sabiti),
(HCN için 25°C’de Ka = 6,2.10-10 HCN = zayıf asit)
Zayıf bazların denge sabitlerine Kb (bazlık sabiti) denir.
(NH3 için 25°C’de Kb = 1,8.10-5 NH3 = zayıf baz)
Ayrışma Oranı ve Ayrışma Yüzdesi:
HCN(suda) ⇔ H+(suda) + CN–(suda) Ka = 6,2.10-10
Başlangıç: 1 M olsun – –
Tepkime: -x M iyonlaşırsa +x M +x M oluşur.
Denge: (1-x) M x M x M
- Ayrışma oranı olan x M denge bağıntısından hesaplanır.
- Ayrışma yüzdesi = Ayrışma oranı x 100
- x değeri aynı zamanda H+ derişimi olduğuna göre buradan HCN çözeltisinin pH’ı da hesaplanabilir:
pH = -log(2,5.10-5) = 5 – log2,5 = 5 – 0,4 = 4,6
NH3 için 25°C’de bazlık sabiti 1,8.10-5 olduğuna göre, bu sıcaklıkta 0,01 M NH3 çözeltisinin,
- Ayrışma oranı = ?
- Ayrışma yüzdesi = ?
- pOH = ? (log4,2 ≈ 0,6)
- pH = ?
- Ayrışma oranı = (4,2.10-4)
- Ayrışma yüzdesi = (%4,2)
- pOH = ? (3,4)
- pH = ? (10,6)
- HA için Ka = 0,4.10-8 ise 0,1 M HA çözeltisinin pH değeri kaçtır? (log2 = 0,4)
- NH2OH için 25°C’de Kb = 1,1.10-8 olduğuna göre, bu sıcaklıkta 0,1M NH2OH çözeltisinin pH değeri kaçtır? (log 3,3 = 0,52)