Küçük miktarlarda asit ya da bazın eklenmesi ile pH değişimine direnç gösteren ve zayıf konjuge asit ya da baz çiftlerini içeren çözeltilere tampon çözeltiler denir.
- Zayıf asit ve bu zayıf asidin konjuge baz anyonunu içeren tuzu
ya da
- Zayıf baz ve bu zayıf bazın konjuge asit katyonunu içeren tuzu
tampon çözelti oluşturur.
Örnek tampon çözeltiler
HClO2 / ClO2–
HNO2 / NO2–
HF / F–
C6H5COOH / C6H5COO–
CH3COOH / CH3COO–
H2PO4– / HPO4-2
NH3 / NH4+
HCO3– / CO3-2
İnsan vücudundaki tampon çözeltiler:
Mide özsuyu (pH’ı yaklaşık 1,5) ve kan (pH’ı yaklaşık 7,4)
Kan plazması bileşimindeki HCO3– iyonları ile H2CO3 moleküllerinin birlikte olması nedeniyle bir tampon çözeltidir.
Diğer yandan tampon çözeltiler; teşhis, tedavi ve araştırma amaçlı kullanılmaktadır.