Bir reaksiyona girerek tepkime sonunda değişmeden elde edilen ve oluşan maddelerin türünü değiştirmeden tepkimeyi hızlandıran maddelere katalizör denir.
- Katalizör, tepkimenin aktifleşme enerjisini düşürerek, aktifleşme enerjisini aşan tanecik sayısını arttırır ve böylece tepkimeyi hızlandırır.
- Katalizör, tepkimenin hız sabiti k’nın değerini arttırır.
- Katalizör, Eai ve Eag değerlerini eşit miktarda düşürür.
Bu yüzden, tepkimenin ısısını (ΔH = Eai -Eag) değiştirmez.
- Katalizör, girenlerin ve ürünlerin enerjisini ve türünü değiştirmez.
- Katalizör, oluşan toplam madde miktarını değiştirmez. Sadece birim zamanda oluşan madde miktarını arttırır.
- Katalizör, bir tepkimeyi başlatamaz veya durduramaz. Sadece başlatılmış bir tepkimenin hızlanmasını sağlar.
- Tepkime hızını düşüren katalizörlere negatif katalizör ya da inhibitör denir.
- Katalizör, bir tepkimenin mekanizmasını (adım sayısını) değiştirebilir.
- Katalizör, mekanizmalı tepkimelerde en yavaş adımın aktifleşme enerjisini düşürerek tepkimeyi hızlandırır.
- Her kimyasal tepkimenin kendine özgü bir katalizörü vardır.
- Tepkimedeki tüm maddelerle aynı fiziksel halde olan katalizörlere homojen katalizör, farklı fiziksel halde olan katalizörlere heterojen katalizör denir.
Verilen grafiği kullanarak katalizörün aşağıdakilere nasıl etki ettiğini belirtiniz.
- Aktifleşme enerjisinin değerini ………………….
- İleri ve geri aktifleşme enerjisini ………………………….
- Hız sabiti k’nın değerini ……………………..
- Ea’yı aşan tanecik sayısını …………………………..
- Tepkime ısısını ………………..
- Tepkime hızını …………..
- Oluşan ürün miktarını ………………….
- İleri ve geri tepkime hızını …………………………
- Tepkimenin yönünü ………………………….
Verilen grafikle ilgili olarak aşağıdaki boşlukları doldurunuz.
- Adımın Tepkime denklemi: …………………………………….
- Adımın Tepkime denklemi: …………………………………….
- Adımın Tepkime denklemi: …………………………………….
Net tepkime: …………………………………….
Ara Ürünler: ……………………………
Katalizör: ………………