Bir maddenin belli bir sıcaklık ve basınçta belli bir çözücüde çözünebilen maksimum miktarına o maddenin çözünürlüğü denir.
Çözünürlük, çözücü içindeki maddenin doymuşluk oranını verir.
Çözünürlük Dengesi: Katı bir maddenin sıvı bir çözücüdeki doygun çözeltisinde, o katının çözünme ve çökelme hızının eşit olduğu dinamik denge anıdır.
Çözünürlük Çarpımı: Özellikle suda az çözünen tuzlar için kullanılan ve bu tuzların doygun çözeltilerindeki denge sabitine verilen addır.
- XaYb(k) ⇔ aX+b(suda) + bY-a(suda) tepkimesi için,
XaYb tuzunun çözünürlük denge bağıntısı = Kçç (Çözünürlük çarpımı)
Aşağıda verilen iyonik katılar için suda çözünme denklemlerini ve çözünürlük çarpımı ifadelerini yazınız.
- CaCO3
- PbI2
- CaCO3(k) ⇔ Ca2+(suda) + CO32-(suda)
Kçç = [Ca2+].[CO32-]
- PbI2(k) ⇔ Pb2+(suda) + 2I–(suda)
Kçç = [Pb2+].[I–]2
Çözünürlük: Belli koşullarda belli miktarda çözücü içinde çözünebilen maksimum madde miktarıdır.
Molar Çözünürlük: 1 litre doymuş çözeltideki çözünen maddenin mol sayısıdır. Birimi mol/L ’dir.
Çözünürlük çarpımı bilinen iyonik bir katının sudaki çözünürlüğü denge bağıntısı kullanılarak hesaplanır:
Baryum karbonatın (BaCO3) 25°C’deki çözünürlük çarpımı 1,6×10-9dır. Buna göre BaCO3’ın bu sıcaklıktaki çözünürlüğü kaç mol/L’dir?
XY2 katısının belirli sıcaklıktaki çözünürlük çarpımı 32×10-9’dur.
Buna göre aynı sıcaklıkta 100 ml doygun XY2 çözeltisinde en fazla kaç mol katı çözünmüştür?
Suda çözünme denklemi AB2(k) ⇔ A2+(aq) + 2B–(aq) şeklinde olan AB2 katısının t°C’de molar çözünürlüğü 1×10-4 olduğuna göre bu katının bu sıcaklıktaki çözünürlük çarpımı kaçtır?
Belirli sıcaklıkta doymuş Al(OH)3 çözeltisinde bulunan [OH–] iyonu derişimi 3×10-9 mol/L’dir.
Buna göre, aynı sıcaklıkta Al(OH)3ʼin çözünürlük çarpımının değeri kaçtır?