Arrhenius Asit – Baz Tanımı
.
Sulu çözeltilerine,
- hidrojen iyonu (H+) veren maddelere asit (HCl, HNO3, H2SO4, H3PO4, …),
- hidroksil iyonu (OH–) veren maddelere baz (NaOH, KOH, Mg(OH)2, Al(OH)3, …) denir.
Hidronyum (H3O+) iyonu: Asitlerin sulu çözeltilerinde H+ iyonu serbest halde bulunamaz, mutlaka bir su (H2O) molekülüyle etkileşir ve hidronyum (H3O+) iyonunu oluşturur.
HCl(g) + H2O(s) → H3O+(aq) + Cl–(aq) ASİT
HNO3(g) + H2O(s) → H3O+(aq) + NO3–(aq) ASİT
H2SO4(g) + 2H2O(s) → 2H3O+(aq) + SO4-2(aq) ASİT
NaOH(k) + H2O(s) → Na+(aq) + OH–(aq) BAZ
Ba(OH)2(k) + H2O(s) → Ba+2(aq) + 2OH–(aq) BAZ
Bronsted-Lowry Asit – Baz Tanımı
.
Proton (H+) veren madde = ASİT
Proton (H+) alan madde = BAZ
NH3(g) + H2O(s) ⇔ NH4+(suda) + OH–(suda)
Baz 1 Asit 2 Asit 1 Baz 2
Bu tepkimede 1 ile numaralandırılan NH3 ve NH4+ ve 2 ile numaralandırılan H2O ve OH– çiftleri konjuge asit – baz çiftleridir.
Konjuge (eşlenik) asit-baz çifti: Aralarında 1 H farkı bulunan ve birbirine dönüşebilen tanecik çiftidir.
Aşağıdaki tepkimelerde yer alan maddeleri Bronsted-Lowry’ye göre asit veya baz olarak tanımlayıp, bu tepkimelerdeki konjuge asit-baz çiftlerini belirtiniz.
- HCO3– + H2O ⇔ H3O+ + CO3-2
- HCN + H2O ⇔ CN– + H3O+
- HSO4– + H2O ⇔ OH– + H2SO4
1. HCO3– + H2O ⇔ H3O+ + CO3-2
Asit 1 Baz 2 Asit 2 Baz 1
2. HCN + H2O ⇔ CN– + H3O+
Asit 1 Baz 2 Baz 1 Asit 2
3. HSO4– + H2O ⇔ OH– + H2SO4
Baz 2 Asit 1 Baz 1 Asit 2
Bronsted - Lowry asit-baz tanımına göre,
- Asitler, 1 proton (H+) verince konjuge bazına
- Bazlar da 1 proton (H+) alınca konjuge asidine
dönüşür.
1. Aşağıdaki asitlerin konjuge bazlarını yazınız.
-
- HClO4
- HNO2
- H2CO3
- H2SO4
2. Aşağıdaki bazların konjuge asitlerini yazınız.
-
- S-2
- NO3–
- HSO3–
- CN-1
1. Aşağıdaki asitlerin konjuge bazlarını yazınız.
-
- HClO4 → ClO4–
- HNO2 → NO2–
- H2CO3 → HCO3–
- H2SO4 → HSO4–
2. Aşağıdaki bazların konjuge asitlerini yazınız.
-
- S-2 → HS–
- NO3– → HNO3
- HSO3– → H2SO3
- CN-1 → HCN